Το 1940, στο πλαίσιο της προσπάθειας διάσωσης της Μ. Βρετανίας σχηματίστηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό το βαθιά Συντηρητικό Τσώρτσιλ. Αναπληρωτής του ανέλαβε ο ηγέτης των Εργατικών Άτλι, συμβολίζοντας τα εθνικά χαρακτηριστικά της προσπάθειας. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Τσώρτσιλ δικαιώθηκε σε όλα τα επίπεδα. Λίγους μήνες μετά τη λήξη του πολέμου, ωστόσο, τις εκλογές δεν κέρδισε ο πατέρας της νίκης Τσώρτσιλ αλλά ο Εργατικός Άτλι – και αυτό επειδή το διακύβευμα των εκλογών δεν ήταν το ποιος θα διαχειριστεί τον πόλεμο, αλλά το ποιος θα διαχειριστεί την ειρήνη. Εν τέλει, ήταν η πρόταση των Εργατικών για οικοδόμηση του κοινωνικού κράτους που απεδείχθη πιο κοντά στις προτιμήσεις των Βρετανών ψηφοφόρων.
Το βασικό μάθημα είναι ότι η πολιτική οφείλει να είναι μια πρόταση για το μέλλον. Φυσικά και το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να επιδιώξει να κάνει το στίγμα του διακριτό οριοθετώντας μια εντονότερη κοινωνική στόχευση, ωστόσο το ακόμα σημαντικότερο είναι το «Μετά». Το «Μετά» αυτό για τον κεντροαριστερό χώρο περιπλέκεται. Η Σοσιαλδημοκρατία συνεχίζει να παρακολουθεί την ευρωπαϊκή κρίση χρέους με ένα μείγμα οργής και αμηχανίας. Παρατηρούμε τη ρητορική των Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία να διαφέρει ελάχιστα από αυτήν της Καγκελαρίου Μέρκελ, ενώ ακόμα και η εκλογή μιας σοσιαλιστικής κυβέρνησης στη Γαλλία δεν άλλαξε απολύτως τίποτα στις ευρωπαϊκές ισορροπίες.
Ο πυρήνας του προβλήματος είναι ότι η «παραδοσιακή» Σοσιαλδημοκρατία έχει πια πεθάνει.
Ο θάνατος αυτός δεν αφορά τους βασικούς σκοπούς του Σοσιαλδημοκρατικού υποδείγματος – τη μείωση των ανισοτήτων και την κοινωνική συνοχή – οι οποίοι είναι αυξανόμενα επίκαιροι, αλλά την κατάρρευση της βιωσιμότητας των μέσων επίτευξης των σκοπών αυτών. Αυτή η καταγραφή - αντί να οδηγήσει σε παραίτηση ή σε εύκολες λύσεις - οφείλει να οριοθετήσει το ζητούμενο, το οποίο είναι η μετεξέλιξη του εν ευρεία έννοια «προοδευτικού χώρου», όχι αξιακά αλλά λειτουργικά. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται η διαμόρφωση μιας νέας πολιτικής πλατφόρμας για τη Σοσιαλδημοκρατία, τόσο εθνικής - και άρα συμβατής με την πολιτική οικονομία και τις κοινωνικές αναφορές της εκάστοτε χώρας - όσο και υπέρ-εθνικής, στον βαθμό που κάθε χώρα δύναται να επηρεάσει τους διεθνείς συσχετισμούς.
Εθνικά, η συζήτηση αυτή ξεκινά από την ανάδειξη των διαφορών από τους συντηρητικούς στο κοινωνικό επίπεδο, οι οποίες είναι πάντοτε ενεργές – για παράδειγμα στα ανθρώπινα δικαιώματα – και πρέπει να αναδειχτούν εκ νέου με επιλεγμένες θεσμικές πρωτοβουλίες. Οφείλει επίσης να περιλαμβάνει την ουσιαστική στήριξη του κοινωνικού κράτους (με παρεμβάσεις στοχευμένες στις αναδυόμενες ανισότητες αλλά και με ρεαλισμό), τον εμπλουτισμό της κοινωνίας των πολιτών και του κοινωνικού κεφαλαίου (με προγράμματα αντίστοιχα με αυτά της «Μεγάλης Κοινωνίας» στη Μ. Βρετανία αλλά χωρίς διάθεση υποκατάστασης του κράτους πρόνοιας), την επανεφεύρεση του κράτους (με χρήση των νέων τεχνολογιών και με μείωση της γραφειοκρατίας και της πολυνομίας – κατά το παράδειγμα των ΚΕΠ και της Διαύγειας στη χώρα μας), την ενεργό κρατική στήριξη της παιδείας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας (με πιο καλό παράδειγμα το Ισραήλ). Όλα αυτά προϋποθέτουν δημοσιονομική υγεία, σταθερό και ορθολογικό φορολογικό σύστημα που θα στηρίζει τον κόσμο της εργασίας και κράτος και θεσμούς που κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Επίσης, απαιτείται και ένα παραγωγικό μοντέλο το οποίο θα αποδειχτεί λειτουργικό σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον επιβράδυνσης της ανάπτυξης και μετατόπισης του οικονομικού κέντρου βάρους σε αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Μπορεί πολλά από αυτά να φαντάζουν μακρινά σενάρια για την Ελλάδα της ύφεσης και της συντριπτικής ανεργίας. Αλλά το μάθημα των Εργατικών του Άτλι παραμένει επίκαιρο: μετά τον πόλεμο έρχεται πάντοτε η ειρήνη. Στο «Μετά» είναι που θα κριθεί το πολιτικό μέλλον της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα.
*Ο Κυριάκος Πιερρακάκης είναι Πολιτικός Επιστήμονας, Μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ
από το http://www.protagon.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου